Kategoria: geologia

afloramendu

1.  (geologia)  izena · Arroka-masa baten azaleratzea.

aintzira endogeno

1.  (geologia)  izena · Lurraren barne indarrek, hala nola lurrikarrak eta tolesturak, lurrazalean eragindako formazio geologikoetan sorturiko aintzira.

aintzira exogeno

1.  (geologia)  izena · Lurrazaleko fenomenoek eragindako aintzira, hala nola glaziar eta modelatze karstikoaren kausaz sorturikoa.

alpetar orogenia

1.  (geologia)  izena · Alpeak eta inguruko mendikate batzuk, hala nola Pirinioak, altxarazi zituen orogenia edo lurrazalaren deformazio-prozesua, Mesozoikoaren amaieran hasi eta gaurdaino luzatzen dena.

alubioi-abaniko

1.  (geologia)  izena · Lastertasun edo korronte txikiko ibaietan, estugune batetik aterata ekarritako alubioak sortzen duen abaniko itxurako egitura.

alubioi-kono

1.  (geologia)  izena · Uhar bateko urak ibarrera iritsita, hark dakartzan material solidoen metaketa, deiekzio-kono moduan.

andetar orogenia

1.  (geologia)  izena · Andeen mendilerroa altxarazi zuen orogenia edo lurrazalaren deformazio prozesua, Jurasikoan hasi eta gaurdaino luzatzen dena.

arroka bolkaniko

1.  (geologia)  izena · Lurrazalaren barneko magma kanpora atera eta hoztean sortzen den arroka.

arroka estrusibo

1.  (aldaera) (geologia)  izena · Arroka bolkaniko.

arroka igneo

1.  (geologia)  izena · Lurrazalaren barnean dagoen edo handik datorren magma hoztu eta solidotzean sortzen den arroka.

arroka intrusibo

1.  (aldaera) (geologia)  izena · Arroka plutoniko.

arroka klastiko

1.  (geologia)  izena · Beste arroka zatiak elkartuz eta haien artean kontsolidatuz sortzen den arroka.

arroka magmatiko

1.  (geologia)  izena · Magma hoztean sortzen den arroka.

arroka metamorfiko

1.  (geologia)  izena · Aurretik existitzen zen arroka bat erasan duten prozesu fisikoen eraginez, haren osaera eta ehundura eraldatuta sortzen den arroka.

arroka plutoniko

1.  (geologia)  izena · Lurrazalaren barnean dagoen magma bertan hoztu eta solidotzean sortzen den arroka.

arroka sedimentario

1.  (geologia)  izena · Sedimentuez osaturiko arroka, haien trinkotze eta zementazio-prozesuen bitartez.

astenosfera

1.  (geologia)  izen · Lurraren mantuko gaineko geruza erlatiboki malgua, litosferaren azpian dagoena, 50km-200km bitartean dagoena, nahiz eta barrurago ere barnera daitekeen, eta magmaren gordailua dena.

azaleratu

1.   aditza · Hondoraturik edo zerbaiten azpian dagoena azalera atera.

2.   aditza · Pertsona baten emozio eta sentimenduei buruz, horiek nolabait adierazi.

3.   aditza · Gertaera bati buruzko informazioa zabaldu edo argitara atera.

4.  (geologia) (arkeologia)  aditza · Lur azpian zeuden arrokak edo aztarnak lur azalera atera.

azaleratze

1.   izena · Zerbait azalera etortzeko fenomenoa eta horren ondorioa.

2.  (geologia)  izena · Arroka ama edo lur azpiko arroka edo materialak lurrazpitik kanpoaldera agertzea; arroka edo materialen horien multzoa.

azaleratze

1.   izena · Azaleratzeko ekintza eta horren ondorioa.

2.  (geologia)  izena · Lur azpiko arrokak lur azalera atera.

3.  (arkeologia)  izena · Lur azpiko aztarna arkeologikoak lur azalera atera.

bioklastiko

1.  (geologia)  adjektiboa · Jatorri organikoa duen arrokaz esaten da.

bioklasto

1.  (geologia)  izena · Jatorri organikoa duen arroka-zatia.

bretxa

1.  (geologia)  izena · Ertz gutxi gorabehera zorrotzeko klasto edo harri-zatiek, legar edo hartxintxar tamainakoak, pikor edo partikula-masa batean bildurik, osaturiko arroka detritikoa.

deiekzio-kono

1.   izena · Material-masa bat malda handiko pendiza batetik erortzean, malda txikiko azalera lau batera heltzean sortzen den metaketa, kono itxurakoa.

2.  (geologia)  izena · Partikularzki, uharra ibarreko lautadara iristean sorrarazten den alubioen metaketa, kono itxurakoa.

diabasa

1.  (geologia)  izena · Itxuraz granitoaren antzeko kolore ilun edo beltzeko arroka igneoa.

diagenesi

1.  (geologia)  izena · Sedimentua jalkitzen denetik hortik arroka sedimentarioa sortu bitarteko prozesu geologikoen multzoa, besteak beste, trinkotzea, deshidratazioa, epigenizazioa eta abar biltzen dituena.

diaklasa

1.  (geologia)  izena · Arroka batean gertatzen den haustura, hautsi diren zeharkako zatien mugimendurik gabekoa.

diaklasa

1.  (geologia)  izena · Arroka batean gertatzen den haustura, beraien artean tarte bat utziz eta albo banatara geratzen diren arroka zatien desplazamendurik gabe.

diaklasa sistematiko

1.  (geologia)  izena · Arroka batean zehar tarte erregularretan eta norabide berean gertatzen diren diaklasa edo hausturetako bakoitza.

dolina

1.  (geologia)  izena · Kareharrizko eremu lauetan sortzen den depresio edo barrunbe zirkularra, lur azpiko kareharriaren disoluzioak eraginda.

duna

1.  (geologia)  izena · Haizeak ekarritako hondar-ale edo beste materialeen metaketaz sorturiko muinoa, basamortuetan eta hondartzetan ohikoa dena.

estratigrafia

1.  (geologia)  izena · Arroka sedimentarioen sorrera eta horien segida estratu edo geruzetan aztertzen dituen geologiaren adarra.

2.  (geologia)  izena · Formazio geologikko batean bata bestearen ondoan edo gainean kokaturik dauden arroka sedimentarioen segida.

euri-bide

1.  (geologia)  izena · Eskualde lehorretan euri-jasa handietako urak jasotzen dituen ibilgua, erdian ubide estua baina alde banatara ertz lau zabalak dituena.

faila

1.  (geologia)  izena · Geruza geologikoetan gertatzen diren indar tektonikoen ondorioz gertatzen diren hausturak, geruzen luzetarako lerroa eten egiten dutenak.

fosilizazio

1.  (geologia)  izena · Organismoak edo horren atalak et arrastoak fosil bihurtzeko prozesua.

freatiko

1.  (geologia)  adjektiboa · Zoru azpian metatzen den urari dagokiona.

ganbera magmatiko

1.  (geologia)  izena · Magmaz beteriko barrunbe eta gordailu handia, litosferan edo lurrazaletik gertu, maiz sumendien azpian daudenak.

gelifrakzio

1.  (geologia)  izena · Arroka batean dauden zirrikitu eta arrakaletan sortzen den izotzaren indarrak eragiten duen haustura eta meteorizazio-prozesua.

geologia

1.  (geologia)  izena · Lurraren barnearen eta lurrazalaren egiturak eta materialak, haiekin loturiko fenomenoekin batera, ikertzen dituen zientzia.

glaziar haran

1.  (geologia)  izena · Glaziar batek bere ibilbideko eremua hondeatuz sortzen duen harana.

glaziar mihi

1.  (geologia)  izena · Haran batean behera mugitzen doan glaziar bateko izotz-zerrenda.

glaziar-ildo

1.  (geologia)  izena · Glaziar baten mugimenduaren ondorioz, izotzak harrien gainean utzitako arrastoa, irekidura luze baten itxurakoa.

glaziar-mihi

1.  (geologia)  izena · Glaziar-zirkutik gainez egiten duen glaziar baten atala, izotza haran batean behera garraiatzen duena.

glaziar-zirku

1.  (geologia)  izena · Mendiek inguratutako sakonunea, bertako eta inguruetako elurra bildu eta glaziar bat elikatzen duena.

glaziarismo

1.  (geologia)  izena · Glaziarrekin loturiko fenomeno klimatiko eta geologikoen multzoa.

glazis

1.  (geologia)  izena · Erliebe baten oinarrian egon ohi den malda txikiko pendiza.

goi mantu

1.  (geologia)  izena · Lurrazalaren, zeinetik Mohorovičić-en etenuneak bereizten duen, eta behe mantuaren arteko lur barneko geruza, Lurraren gainazaletik gutxi gorabehera 670 kmtara zabaltzen dena.

Gondwana

1.  (geologia)  izen propioa · Duela 550-270 milioi urte bitartean Lurraren hegoaldeko masa kontinental guztiak biltzen zituen superkontinentea, azkenik iparreko paleokontinenteekin bat eginik Pangea osatu zuena.

gradiente geotermiko

1.  (geologia)  izena · Lurrazpian behera eginez gertatzen den tenperatura aldaketa.

granito

1.  (geologia)  izena · Arroka plutonikoa eta beraz lurrazpian magma astiro hoztean sortutakoa, pikorduna eta gogorra, kuartzoz, feldespatoz eta mikaz osatua.

harkosko

1.  (geologia)  izen · Ibai eta hondartzetan egoten den tamaina ertaineko harria, hartxintxarra baino handiagoa, uraren higaduraz leundu eta biribildua.

harri igneo

1.  (geologia)  izena · Arroka igneo.

harri magmatiko

1.  (geologia)  izena · Arroka magmatiko.

harri metamorfiko

1.  (geologia)  izena · Arroka metamorfiko.

harri plutoniko

1.  (aldaera) (geologia)  izena · Arroka plutoniko.

harritza

1.  (geologia)  izena · Harri soltez estalita dagoen eremua.

hidrosfera

1.  (geologia)  izena · Lurrean edo beste planeta edo argizagi bateko ur guztien multzoa.

hipozentro

1.  (geologia)  izena · Lurrikara baten jatorria den lur azpiko puntua.

2.   izena · Airetik jaurtitako bonba atomiko bat lehertu egiten den puntuaren proiekzioa lur azalean, non hondamen handiena gertatzen den.

hondar bituminoso

1.  (geologia) (pluralean)  izena · Bere barnean hidrokarburoak nahasturik dituen hondarra.

igneo

1.   adjektiboa · Sutan, galdan edo gori dagoena.

2.  (geologia)  adjektiboa · Arrokez mintzatuz, magmaren solifikaziotik sortutakoa.

kareharri

1.  (geologia)  izena · Gehienbat kaltzio karbonatoz osaturiko arroka sedimentarioa, uretan pixkanaka disolbagarria, urarekin batera egiten duen erreakzio kimikoaren bitartez.

klasto

1.  (geologia)  izena · Meteorizazio- eta erosio-prozesuez arroka batetik askatutako eta nonbait jalkitako arroka-zatia.

konglomeratu

1.   izena · Zati edo partikula txikiz osaturiko material trinkoa.

2.  (geologia)  izena · Klasto edo harri-zati biribilduek, gutxienez legar edo hartxintxar tamainakoak, matrize izeneko masa batean bildurik, osaturiko arroka.

3.  (hedaduraz)  izena · Elementu batzuen multzoa.

4.  (lokuzioa)  izena · Elkar loturik ez dauden jarduera aski desberdinetan diharduen enpresa-taldea, enpresa nagusi baten mendean dagoena.

konglomerazio

1.  (geologia) (eraikuntza)  izen · Gai, tamaina edo forma desberdinetako partikula edo zatien baterakuntza, masa trinko bat osatu arte.

kratoi

1.  (geologia)  izena · Orogenesi-prozesurik jasan ez duen eremu edo masa kontinental egonkor eta zabala.

krioklastismo

1.  (geologia)  izena · Arroka bateko arrakaletako ura izotz bihurtzean gertatzen den haustura-fenomenoa; fenomeno horren emaitza.

kriosol

1.  (geologia)  izena · Partzialki edo osorik, aldiro edo iraunkorki, gelatutako lurzorua

laterita

1.  (geologia)  izena · Klima tropikaletan arroken meteorizazioaz sortzen den lur material marroixka edo gorrixka, lurrazalera zarakarra osatuz azaldu eta laboreentzako batere emankorra ez dena.

litosfera

1.  (geologia)  izen · Lurrazala eta mantuaren gaineko zatia barnehartzen dituen Lurraren eta gisako beste planeta batzuen goiko geruza solido zurruna, Lurraren kasuan 50km-100km bitarteko lodiera duena.

magma

1.  (geologia)  izena · Lurrazalaren azpian dauden tenperatura altuak direla eta gertatzen den arroken fusioaren ondorioz sortutako material igneoa, bereziki fase likidoan dagoena.

magnetoestratigrafia

1.  (geologia)  izena · Geruza edo estratu geologiko bakoitzean arroken magnetizazioa ikertzen duen jakintza-arloa.

Mohorovičić-en etenune

1.  (geologia)  izena · Lurrazala, kontinentala nahiz ozeanikoa, eta goi mantua bereizten dituen muga, non handik behera uhin sismikoen abiadura nabarmen handitzen den.

monokristal

1.  (geologia)  izena · Kristal-egitura edo sare bakarreko material erregularra, hala nola harribitxiak.

morrena

1.  (geologia)  izena · Glaziar batek garraiatutako sedimentuen multzoa.

muino

1.  (geologia)  izena · Mendi edo erliebe goragune txikia, norabide guztietatik gorako maldak dituena.

orogenia

1.  (geologia)  izena · Mendikateak sortzen dituen prozesu geologikoa, plaken tektonikarekin lotua.

orogeno

1.  (geologia)  izena · Orogenesi edo plaka tektonikoen arteko talkaz sorturiko mendilerroa.

Pangea

1.  (geologia)  izen propioa · Kratoi edo masa kontinental guztiak biltzen zituen superkontinente edo kontinente erraldoia, Paleozoikoaren amaieran eta Mesozoikoaren hasieran existitu zena.

permineralizazio

1.  (geologia)  izena · Organismoak uretan murgiltzean, organismoaren poroetatik mineralak sarturik eta ura kanporaturik garatzen den fosilizazio-prozesua.

petrolio ez-konbentzional

1.  (geologia)  izena · Bitarteko eta teknologia konplexuak erabiliz erauzten den petrolioa, bereziki hondar bituminosoetatik eta eskistoetatik erauzten dena.

piroklasto

1.  (geologia)  izena · Sumendiek erupzioan daudenan kanporatzen duten edozein arroka klastikoa, bereziki tamaina handikoa denean.

prospekzio

1.   izena · Zerbaiti buruz egiren den azaleko azterketa, baliagarria izan daitekeen erabakitze aldera.

2.  (arkeologia)  izena · Toki jakin batean ustez dagoen aztarnategi arkeologiko batean egiten den indusketarik gabeko arakatzea, aztarnategiko egitura nagusia eta eman ditzakeen aztarnen berri izateko.

3.  (geologia)  izena · Lur azpiko egitura geologikoaren edo han egon daitezkeen hidrokarburo eta mineralak atzemateko egiten den miaketa.

4.  (enpresa)  izena · Produktu edo zerbitzu bat merkatuan izan dezakeen harrera ezagutzeko egiten den inkesta edo bestelako ikerketa.

rudita

1.  (geologia)  izena · Bere barnean, matrize izeneko masa batean bateraturik, beste arroketako klasto edo harri-zati handiak, 2mm.tik gorakoak, dituen arroka detritikoa.

sakonune endorreiko

1.  (geologia)  izena · Bertara isurtzen diren urek irteerarik ez duten sakonunea.

sedimentazio

1.  (geologia)  izena · Meteorizazioz eta erosioz sorturiko partikula edo bestelako materialak grabitatez, dekantazioz edo prezipitazio kimikoz kokapen jakin batean jalki eta metatzeko prozesua.

sedimentologia

1.  (geologia)  izena · Sedimentuen sorrera, garraioa, finkapena eta metaketa, eta bereziki horren ondorioz sortutako arroka sedimentarioak eta horien antolamendua ikertzen dituen geologiaren adarra.

sedimentu

1.  (geologia)  izena · Fenomeno naturalen ondorioz lurrazalean geruza moduan jalki diren arroketatik askatutako klasto eta partikulen nahiz material organikoen multzoa.

silikato

1.  (kimika)  izena · Silizioz eta oxigenoz osaturiko anioia.

2.  (kimika)  izena · Delako anioi batetik eratorritako gatza.

3.  (geologia)  izena · Silizio-oxigeno tetraedroa oinarri duen mineral mota, lurrazalean arruntena dena.

subdukzio

1.  (geologia)  izena · Lurrazaleko plaka baten ertza beste plaka bateko ertzaren azpitik sartu eta irristatzea.

sumendi

1.  (geologia)  izena · Lurraren barnetik magma edo arroka igneoak, gasekin batera, lurrazalera isuri edo jaurti egiten duen gunea.

tektita

1.  (geologia)  izena · Beira naturaleko pieza edo zatia, hipotesi onartuenaren arabera meteorito batek lurrazalaren aurka talka egitean sortutakoa.

terrigeno

1.  (geologia)  izena · Lehorretik datozen materialez osaturiko sedimentu edo arrokaz esaten da.

ur berri

1.  (geologia)  izena · Lurraren sakon-sakonetik ateratzen den ura, gehienetan fenomeno bolkanikoekin loturik.

urradura-faila

1.  (geologia)  izena · Plano bertikaleko faila, non blokeak alboetara mugitzen diren.

zirkuko glaziar

1.  (geologia)  izena · Glaziar-mihirik gabeko glaziarra, bere hedadura glaziar-zirkura mugatzen duena.

Artikulurik faltan botatzen al duzu?

Osatu ezazu hurrengo galdetegia, zure eskaera lehenbailehen argitaratzen saiatuko gara


logo
gizapedia.org
Ausazko hitza