Kategoria: irudizkoa

abaroan

1.   aditzondo · Bereziki ganaduari buruz, hausnarrean edo lo daudelarik, abaroaren babesean.

2.  (irudizkoa)  aditzondo · Orokorki, babesean.

adarkada

1.   izen · Adardun abere edo animalia batek adarrez egindako kolpea eta ebakia.

2.  (irudizkoa) (lagunartekoa)  izena · Zakilaren sarpen edo penetrazioa.

adarra jo

1.  (irudizkoa) (lagunartekoa)  aditz · Pertsona bati faltsua den zerbait sinetsaraziz hari iseka egin edo engainatu.

adimena ilundu

1.  (irudizkoa)  aditza · Adimena momentu edo garai batez galdu edo nahastu.

adimena lausotu

1.  (irudizkoa)  aditza · Adimenaren ahalmen batzuk denbora batez eta neurri batean galdu.

adimena zorroztu

1.  (irudizkoa)  aditza · Adimeneko gaitasunak garatu.

2.  (irudizkoa)  aditza · Adimeneko gaitasunak ahalegin betean jarri.

adio egin

1.   aditza · Joan baino lehen norbaiti agurra adierazi.

2.  (irudizkoa)  aditza · Zerbait edo zerbait egiteari utzi.

adio esan

1.   aditza · Joatean beste pertsona bati edo batzuei agurra adierazi.

2.  (irudizkoa)  aditza · Zerbaiti uko egin, zerbait egiteari utzi.

adoba

1.  (aldaera)  izena · Adabaki.

2.  (aldaera) (irudizkoa)  izena · Aitzakia.

3.  (entomologia)  izena · Liztorren abaraska.

adurra erion

1.  (irudizkoa)  aditza · Liluraturik egon, zora-zora eginda egon.

adurra zeriola

1.  (irudizkoa)  aditzondoa · Guztiz liluraturik (iraganaldian).

adurretan

1.   aditzondoa · Norbaiti adurra edo lerdea dariola.

2.  (irudizkoa)  aditzondoa · Liluraturik.

ahuntzaren gauerdiko eztul

1.  (irudizkoa)  izen · Balio edo garrantzirik gabeko gauza, erabilgarria edo aintzat hartzekoa ez dena.

aletu

1.   aditz · Galburu, pagotxa, leka eta antzekoetatik aleak atera.

2.  (irudizkoa)  aditz · Sorta edo multzo bateko elementuak zerrendatu.

amets

1.   izen · Lo egin bitartean buruan irudikatzen diren irudi edo eszenak.

2.  (irudizkoa)  izen · Desira edo gogo bizia.

amildegi

1.  (geografia)  izen · Lurrazalean sortutako horma bertikala edo oso malda handiko aldapa, bereziki bertatik amildu edo erortzeko arriskua dakarrena.

2.  (irudizkoa)  izen · Gauzatuz geroz, atzera bueltarik ez duen egoera arriskutsua.

3.   izen · Erlijio batzuetan, amaierarik gabeko zulo iluna, unibertsoaren hasieran zeruak eta lurrak biltzen zituena.

ardien kulpak bildotsak pagatu

1.  (irudizkoa)  aditz · Errua erru txikiena duenari bota.

arra sartu

1.  (irudizkoa)  aditza · Zerbaitetarako irrika piztu; zerbaitekin zaletu.

azal eta mami

1.  (irudizkoa)  aditzondo · Goitik behera, oso-osorik.

belo

1.   izena · Emakumeen aurpegia edo burua kultura eta erritu batzuetan estaltzen duen oihal-zatia.

2.  (irudizkoa)  izena · Zerbait estali, ezkutatu edo dismulatzeko erabiltzen den jokaera.

biribildu

1.   aditza · Forma biribila eman.

2.   aditza · Forma biribila hartu.

3.  (irudizkoa)  aditza · Hobetu, akatsak edo gabeziak zuzendu.

4.   aditza · Zerbait biribil batean bildu.

5.  Zenbaki zehatz bat esanguratsuagoa, ulergarriagoa edo laburragoa den zenbaki batera bihurtu.

birkonkista

1.  (historia)  izen · Aurrez armada inbaditzaile batek mendean hartutako lurraldeak bertako edo jatorriko herriak edo haren mesedetan diharduen armadak edo talde armatuak berriz ere bereganatzea.

2.  (irudizkoa)  izen · Indarrez kendutako eskubideak berreskuratzea.

bordak erre

1.  (irudizkoa)  aditza · Haserretu, liskarra izan.

elkargune

1.   izen · Problematika edo interes berdinak dituen jendearentzat gune edo espazioa.

2.  (irudizkoa)  izen · Gai edo auzi baten inguruko adostasuna.

erdigune

1.   izen · Zerbaiten erdian dagoen gunea.

2.  (matematika)  izen · Irudi geometriko bateko erdiko puntua.

3.  (irudizkoa)  izen · Eztabaida batean nagusi edo funtsezkotzat hartzen den gaiaren lehentasunezko kokapena; delako gaia bera.

ernamuin

1.  (botanika)  izen · Landare baten atal ugalkorra, hazi, sustrai edo kimu, hazi egiten dena beste landare bat sortu arte.

2.  (irudizkoa)  izen · Zerbaiten jatorria edo sorburua.

errai

1.  (pluralean)  izen · Sabel barruko heste eta beste organoak.

2.  (irudizkoa)  izen · Pertsona baten barnealdea, barruko gogo eta pentsamenduak.

eskematiko

1.   izenondo · Eskema edo adierazpide grafiko sinple bati jarraiki adierazten dena.

2.  (irudizkoa)  izenondo · Sinplea, zerbaiten lerro, ezaugarri edo osagai nagusiak baino adierazten ez dituena.

esne-mamitan

1.  (irudizkoa)  aditzondo · Oparotasunean.

2.  (irudizkoa)  aditzondo · Erabateko zoriontasunean, gorenean.

ezezko borobil

1.  (irudizkoa)  izena · Erabateko eta zalantzarik gabeko ezezkoa.

fandangoaren buelta etorri

1.  (irudizkoa) (adierazkorra)  aditza · Gauzak guztiz aldatu.

gailurra jo

1.  (irudizkoa)  aditza · Erronka edo jarduera batean, goreneko mailara heldu.

goian zerua eta behean lurra (bizi, geratu, ...)

1.  (irudizkoa)  aditzondoa · Miserian, behartasun gorrian.

harpa jo

1.  (irudizkoa) (lagunartekoa)  aditza · Pertsona bat engainatuz hari iseka egin.

hautsak harrotu

1.  (irudizkoa)  aditz · Istilu edo kalapita sortu.

heretiko

1.  (erlijioa)  izena · Erlijio bateko jarraitzailea izanik ere, horren doktrina edo gutxienez dogma batzuk ukatzen dituen pertsona.

2.  (irudizkoa)  izena · Eskola filosofiko, ekonomiko edo beste jakintza arlo bateko printzipio edo dogma batzuk kolokan jartzen dituen pertsona; erakunde bateko printzipio edo oinarriak hausten dituen pertsona.

herren egin

1.   aditza · Herren ibili.

2.  (irudizkoa)  aditza · Ozta-ozta aritu.

hotzil

1.   adjektiboa · Epela baino zertxobait hotzagoa.

2.  (irudizkoa)  adjektiboa · Grina edo garrik gabekoa.

hotzildu

1.   aditza · Zerbaiten tenperatura aldatu, hotzil edo epel baino pixka bat hotzago bihurtu arte.

2.  (irudizkoa)  aditza · Grina galdu.

iazko haize

1.  (irudizkoa)  izen · Baliorik ez duen gauza.

inarrosi

1.   aditza · Zerbait harturik edo horri heldurik, alde batera eta bestera egindako mugimendu biziez eragin.

2.  (irudizkoa)  aditza · Zerbaitengan ondorio biziak edo gogorrak eragin.

iturri horretan edana egon

1.  (irudizkoa)  aditza · Gai jakin batez mintzatuz, horretan aditua izan edo jakin.

itzulinguru

1.   izen · Zerbaiten inguruan egiten den bira.

2.  (irudizkoa)  izen · Zerbait zuzenean ez adierazteko erabiltzen den esapidea.

izotzaldi

1.  (meteorologia)  izena · Tenperaturak zero gradu Celsius azpitik jaisten direneko egoera meteorologiko puntuala.

2.  (meteorologia)  izena · Delako egoerak gertatzen diren bolada.

3.  (irudizkoa)  izena · Pertsonen arteko harreman hotz, errezelozko edo tirabiratsua.

izotzaldi urtu

1.  (irudizkoa)  aditza · Pertonen arteko harreman edo egoera hotza eta errezelozkoa onbideratu.

jipoi

1.   izena · Pertsona bati emandako kolpe segida.

2.  (irudizkoa)  izena · Lehia edo norgehiagoka batean, aurkariak alde handiz garaitzea.

3.   izena · Lanerako zamarra.

kirioak dantzan

1.  (irudizkoa)  aditzondo · Urdurituta, asaldatuta.

larrugorritan

1.   aditzondo · Arroparik gabe soinean, guztiz biluzik.

2.  (irudizkoa)  aditzondo · Miseria gorrian, ezer gabe.

larrutik ordaindu

1.  (irudizkoa) (adierazkorra)  izena · Egindakoagatik ondorioak pairatu edo zigorra jaso.

larrutik pagatu

1.  (adierazkorra) (irudizkoa)  aditza · Egindakoaren ondorioak pairatu, egindakoagatik zigorra jaso.

lumatu gabeko txorikume

1.  (irudizkoa) (adierazkorra)  izena · Pertsonei buruz, oso gaztea.

marra gorri

1.  (irudizkoa)  izen · Jokabide, ekintza edo erabaki bat onargarritzat hartu ahal izateko gainditu behar ez den muga.

metaziri

1.   izena · Belar-metak eusteko haien erdian bertikalean jartzen den zurezko ardatza.

2.  (irudizkoa) (lagunartekoa)  izena · Zakila.

moldekatu

1.   aditz · Mode baten bitartez ekoitzi.

2.  (irudizkoa)  aditz · Taxutu, eratu.

mugarri

1.   izen · Muga markatzeko erabiltzen den harria.

2.  (irudizkoa)  izen · Historian edo gertakari batzuen ildoan, aldaketa dakarren gertakari esanguratsua.

muskertu

1.  (irudizkoa)  aditza · Haserretu.

2.   aditza · Berdetu, berde jarri.

patrikaratu

1.   aditz · Patrika edo poltsikora sartu.

2.  (irudizkoa)  aditz · Irabazi edo etekina lortu, bereziki dirua.

poltsikoratu

1.   aditza · Zerbait poltsikora sartu.

2.  (irudizkoa)  aditza · Dirua edo beste zerbait irabazi.

potrojorran

1.  (arrunkeria)  aditzondo · Gizon bati buruz, bere buruari potroak edo barrabilak jorratzen edo ukitzen dizkiola.

2.  (arrunkeria) (irudizkoa)  aditzondo · Alperkerian, denbora alferrik galduz, ezer egin gabe.

poxpolin

1.  (aldaera ortografikoa)  izen · Pospolin.

2.  (irudizkoa)  izen · Emakume eder eta liraina.

3.  (irudizkoa)  izen · Haur maitagarria, bereziki neskatoa.

4.   izen · Jantzi tradizional edo folklorikoekin jantzita dagoen emakume dantzaria.

praketan kabitu ezinik

1.  (irudizkoa)  aditzondo · Oso harro eta pozik.

predikatu

1.  (erlijioa)  aditza · Erlijio bateko doktrina eta dogmak beste pertsona bati azaldu, fededun bihurtu nahian.

2.  (erlijioa)  aditza · Prediku edo sermoia egin.

3.  (irudizkoa) (gaitzesgarria)  aditza · Moralki nola jokatu behar den adierazi.

4.  (hizkuntzalaritza)  aditza · Perpaus batean, subjektuari buruz zerbait adierazi.

5.  (hizkuntzalaritza)  izena · Perpaus batean, aditzaren eta bere osagarrien bitartez subjektuari buruz adierazten dena.

tripa-zorri

1.  (irudizkoa)  izena · Gose sentsazioa.

tripazorri

1.  (aldaera ortografikoa) (irudizkoa)  izena · Tripa-zorri.

tripazorria egin

1.  (lagunartekoa) (irudizkoa)  aditza · Gosetu, jateko gogoa sortu.

tuztatu

1.   aditz · Tu edo txistua norbaiti edo zerbaiti indarrez bota.

2.  (irudizkoa)  aditz · Iraindu, laidotu.

txapel

1.   izena · Txano tradizional zapala, artilezkoa eta Euskal Herrian gehienetan kolore beltzekoa.

2.  (metonimia)  izena · Txapelketa bateko sari nagusia, bereziki garaikurra txapela, txanoa alegia, denean.

3.  (aldaera) (ipar) (arkaismoa) Kapel.

4.  (irudizkoa)  izena · Perretxikoen goiko atal zabala.

txupitero

1.  (irudizkoa)  izena · Festazalea.

ura joan eta gero presa egin

1.  (irudizkoa)  aditza · Gauzak beranduegi egin, haiek egiteko denbora pasa denean.

urre prezioan

1.  (irudizkoa)  aditzondo · Oso garesti.

zaparrada

1.  (meteorologia)  izena · Euri edo txingor prezipitazio bortitz eta laburra.

2.  (irudizkoa)  izena · Aldi labur batean gertatzen den zerbaiten kopuru handia.

3.  (irudizkoa)  izena · Errieta eginez pertsona batek jasaten duen erretolika edo hitz-parrasta.

zerua irekita ikusi

1.  (irudizkoa)  aditz · Egoera larri batean, irtenbidea ustekabean aurkitu edo topatu.

zukutu

1.   aditza · Fruituei buruz, txikitu, birrindu, zapaldu, bereziki haietatik zukua ateratzeko asmoz.

2.  (irudizkoa)  izena · Azkeneraino aprobetxatu.

Artikulurik faltan botatzen al duzu?

Osatu ezazu hurrengo galdetegia, zure eskaera lehenbailehen argitaratzen saiatuko gara


logo
gizapedia.org
Ausazko hitza