Kategoria: biologia

abiogenesi

1.  (biologia)  izena · Bizia materia inorganikotik abiarazitako prozesu fisiko-kimikoetatik sor daitekeela baieztatzen duen teoria.

absorbatu

1.   aditza · Zerbaitek beste zerbait bereganatu edo bere barruan hartu.

2.  (biologia)  aditza · Organismo batek bizitzeko eta garatzeko behar dituen mantenugaiak bereganatu.

3.   aditza · Gai batek beste gas, likido edo disolbatutako solido bateko partikulak bere barnean hartu.

4.   aditza · Enpresa batek beste enpresa baten zati handiena eskuratu.

adamantoblasto

1.  (biologia)  izena · Hortzetako esmaltea ekoizten duen zelula epiteliala.

adenoforo

1.  (biologia)  adjektiboa · Globulu edo poltsa moduko egiturak dituena.

adenoide

1.  (anatomia)  adjektiboa · Nasofaringean kokatu eta funtzio immunitarioa duten ehun linfatikozko ataletako bakoitza.

2.  (biologia)  adjektiboa · Guruin edo gongoil linfatikoen antzeko forma duena.

adipogenia

1.  (biologia)  izena · Ehun adiposoa edo gorputzeko gantza sortu eta garatzeko prozesua.

adipositate

1.  (biologia)  izena · Adiposo edo ehun konjuntiboari buruz gantzatsua denaren nolakotasuna.

adiposo

1.  (biologia)  adjektiboa · Gorputzeko ehunei buruz, gantza duena.

adipozito

1.  (biologia)  izena · Ehun adiposoan gantza metatzen duten zeluletako bakoitza.

adnatu

1.  (biologia)  adjektiboa · Organismo batez mintzatuz, beste zerbaiti itsasirik sortu eta garatzen dena.

aerobiko

1.  (biologia)  adjektiboa · Bereziki jarduera edo prozesu bati buruz, oxigenoaren beharra duena.

aerobio

1.  (biologia)  adjektiboa · Bereziki organismo bati buruz, bizitzeko oxigenoaren beharra duena.

aerobiologia

1.  (biologia)  izena · Airean zehar mugitzen diren polen, onddo, birus eta beste mikroorganismoak aztertzen dituen biologiaren adarra, bereziki haiek eragindako erreakzio alergiko eta gaixotasunen ikuspuntutik.

aerobiosi

1.  (biologia)  izena · Oxigenoa arnastuz edo beste era batera bereganatuz garatzen den bizia.

aerozisto

1.  (aldaera) (biologia)  izena · Neumatozisto.

aferente

1.  (biologia) (medikuntza)  adjektiboa · Konduktu, zain edo nerbio batez mintzatuz, organo nagusi batera zerbait transmititu edo eramaten duena.

afinitate

1.  (kimika)  izena · Substantzia kimikoek beraien artean konbinatu eta konposatu kimikoak osatzeko propietatea.

2.  (matematika)  izena · Bi irudi geometrikoen arteko antzekotasun-erlazio lineal mota.

3.   izena · Antzekotasuna, kidetasuna.

4.  (biologia)  izena · Espezie batzuen jatorri filogenetiko komuna.

5.  (hizkuntzalaritza)  izena · Hizkuntza batzuek elkarrekin partekatzen duten jatorria, gramatika edo bestelako ezaugarrien multzoa.

aitzindari

1.   izena · Talde baten buru edo gidaria.

2.   izena · Ekimen edo jardun batean bide berriak zabaltzen dituen pertsona.

3.   adjektiboa · Zerbait gertatuko dela adierazten duen zantzu edo aurrekaria.

4.  (biologia)  izena · Konposatu biologiko bateko hasierako forma.

amnios

1.  (biologia)  izena · Gizakiarengan eta beste animalia batzuengan umekia biltzen duen likidoz beteriko poltsa moduko mintza.

antzutasun

1.   izen · Antzua denaren nolakotasuna.

2.  (medikuntza) (biologia)  izen · Beste sexu bateko indibiduo batekin ernalketa eta ondorioz ugalketa burutzeko ezintasuna.

bereizkuntza

1.  Bereizi edo desberdintzeko ekintza eta horren ondorioa.

2.  (enpresa)  izena · Enpresa batek eskaintzen duen produktu edo zerbitzua antzeko produktu eta zerbitzuetatik bereizteko ahalegina eta horren emaitza.

3.  (biologia)  izena · Enbrioi-etapan organoak eta ehunak bereizteko prozesua eta horren emaitza.

biki

1.  (biologia)  izena · Umealdi berean jaiotako umeetako bakoitza.

biologia

1.  (biologia)  izena · Bizitza eta izaki bizidunak, haiek garatzeko kondizio fisiko-kimikoekin batera, ikertzen dituen zientzia.

bioma

1.  (biologia)  izena · Ekosistema multzo homogeneoa, haietako ezaugarri klimatiko eta fisikoek eta bertan harremanetan diren espezie bizidunek definitua.

biosfera

1.  (biologia)  izena · Lurrean izaki bizidunak bizi diren inguruneen multzoa.

biotopo

1.  (biologia)  izena · Ekosistema bateko fisikoa, non izaki bizidunak eta haien arteko harremanak garatzen diren, bertako ezaugarri fisiko eta kimikoek baldintzatuta..

bizi-funtzio

1.  (biologia)  izen · Izaki bizidun batek bere eta bere espeziearen biziraupenerako garatu behar dituen funtzioa, izaki bizidun izatea definitzen duena.

ebapotranspirazio

1.  (biologia)  izen · Lurrunketaz edo landareen transpirazioz atmosferan ur lurruna sortzeko prozesua.

ekologia

1.  (biologia)  izena · Ingurune baten eta bertan bizi diren izaki bizidun guztien arteko harremanak ikertzen dituen zientzia.

2.   izena · Ingurune baten eta bertan bizi diren izaki bizidunen babesa.

ekosistema

1.  (biologia)  izena · Ingurune fisiko jakin batek eta bertan bizi eta garatu egiten diren izaki bizidun guztiek haien arteko harremanekin batera osatzen duten multzoa.

enbrioi

1.  (biologia)  izena · Sexu-ugalketan, obulua ernalduta eta espezieko organo guztiak osatu arte zigototik garatzen doan organismo sortu berria.

eritrozito

1.  (biologia)  izena · Oxigeno zeluletara eraman eta haietatik karbono dioxidoa jasotzeko funtzioa betetzen duen odoleko zelula.

ernalketa

1.  (biologia)  izena · Ugalketa sexuala burutzea, izaki bizidun berriaren zigoto edo lehen zelula sortuz.

2.  (biologia)  izena · Eme bat ernari edo umedun gelditzea.

espektrofotometro

1.  (kimika) (biologia)  izena · Soluzio batean dauden substantziak eta mikroorganismoen kopuruak zehazteko erabiltzen den gailua, hara igorritako argi-sorta baten xurgapenean oinarrituta.

espeziazio

1.  (biologia)  izena · Izaki bizidunen espezie berrien sorrera dakarren eboluzio-prozesua.

eutrofia

1.  (biologia)  izena · Ingurune biologiko batean, nutrienteen kantitate handia.

exudatu

1.  (biologia) (medikuntza)  aditza · Izerditu.

exudazio

1.  (medikuntza) (biologia)  izena · Exudatu edo izerditzearen ekintza eta horren ondorioa.

gaineztadura nuklear

1.  (biologia)  izena · Zelula eukariotoetako nukleoa mugatzen duen mintz lipidiko bikoitza.

gaingurutzaketa

1.  (biologia)  izen · Genetikoki desberdinak diren bi organismo desberdinen arteko ugalketan, zehatzago meiosi delakoan, haien zelulen ezaugarri genetikoak nahastu eta bateratzeko prozesua eta horren emaitza.

gizaki

1.  (biologia)  izena · Homo sapiens eta Homo generoko beste espezieen banakoetako bakoitza, izan arra edo emea.

2.   izena · Giza espeziearen gizona edo emakumea.

globulu gorri

1.  (biologia)  izena · Odoleko zelula, oxigenoa zeluletara eraman eta haietatik karbono dioxidoa jasotzeko funtzioa duena.

gordailu

1.   izena · Gauzak gordetzeko instalakuntza.

2.   izena · Gordetako gauzen multzoa.

3.   izena · Gauza preziatuen multzoa.

4.   izena · Ezkutatzeko lekua.

5.  (biologia)  izena · Mikroorganismo jakin batek bizitokitzat hartzen duen izaki biziduna edo ingurunea, bertan garatu eta ugaltzeko, bereziki transmitituz gero beste espezie batzuengan patogenoak denean.

hematie

1.  (biologia)  izena · Globulu gorri.

hematozito

1.  (biologia)  izena · Odoleko zelulak.

2.  (biologia)  izena · Partikularzki, odoleko hematie edo globulu gorria.

hemoglobina

1.  (biologia)  izena · Oxigenoa biriketatik organismoko bazter guztietara garraiatzeko funtzioa duen odoleko proteina.

hereditario

1.  (biologia)  adjektiboa · Bereizgarri biologiko eta gaixotasunei buruz, herentzia biologikoaz gurasoengandik transmititzen dena.

ingurune

1.   izena · Zerbait inguratzen duen eremua.

2.   izena · Giza eta gizarte fenomeno bat eragiten duten faktore sozial, ekonomiko eta kulturalen multzoa.

3.  (biologia) (kimika)  izena · Fenomeno kimiko edo biologiko bat garatzen den kanpoko kondizio edo faktoreen multzoa.

4.  (matematika)  izena · Puntu bat eta horren inguruan dagoen multzo ireki bat biltzen dituen espazioaren zatia.

iraitzi

1.  (biologia)  izena · Gorputzeko hondakinak kanporatu.

2.   aditza · Bota, jaurti.

3.   aditza · Kanpora bidali.

iraizketa

1.   izena · Zerbait iraitzi edo kanporatzeko ekintza eta horren ondorioa.

2.  (biologia)  izena · Gorputz batetik hondakinak kanporatzea.

izaki bizidun

1.  (biologia)  izena · Bere sistema fisiologikoak irauten duen bitartean, bizirik dagoen izakia, bizia duena, hala nola animaliak, landareak eta mikroorganismoak.

karbonoaren ziklo

1.  (kimika) (biologia)  izena · Karbonoak, gehienetan beste elementu batzuekiko konposatu kimiko eran, naturan nahiz gizakiaren eraginez jarraitzen dituen egoera eta prozesu kimiko nahiz biologikoen multzoa.

kolonia

1.   izena · Gizatalde batek jatorrizkoa ez duen lurralde batean bizitokitzat eta lantokitzat hartzen duen eremua.

2.   izena · Delako eremuan bizi den jende-multzoa.

3.   izena · Beste herrialde batek menderatutako lurraldea, hango baliabideak ustiatzeko helburuarekin.

4.  (elipsi)  izena · Kolonia-ur.

5.  (biologia)  izena · Ingurune batean elkarri itsatsita hazten diren mikroorganismoen multzoa.

6.  (biologia)  izena · Elkarrekin bizi den espezie bateko animalien taldea, elkar laguntzeko helburuarekin osatua, hala nola erle-kolonia eta pinguino-kolonia.

kriofilo

1.  (biologia)  izena · 0 gradu zentigradu inguru edo tenperatura txikiagoko habitat batean bizi eta garatzen den izaki biziduna.

lagin biologiko

1.  (biologia)  izena · Organismo batetik edo hark sortutako substantzietatik ateratako lagina.

lipozito

1.  (biologia)  izena · Gorputzean gantza metatzen duten zeluletako bakoitza.

materia organiko

1.  (biologia)  izen · Organismo bizien nahiz hildako organismo bizidunen ehunen deskonposizio eta transformaziotik sortutako materia, karbono atomoz osaturiko molekulek osaturikoa.

matrize

1.  (matematika)  izena · Errenkada eta zutabe kopuru jakinetan zehar modu ordenatuan, errenkada eta zutabe bakoitzak adierazten duten kokapenaren arabera, zerrendaturiko zenbaki edo datu multzoa.

2.  (teknologia)  izena · Trokel batean, puntzoia beheratzen denean, azpian jotzen den pieza, trokelatu beharreko xaflari nahi den forma ematen diona.

3.  (biologia)  izena · Organismo bateko zelulak murgiltzen diren ingurune fisiologikoa.

mikroorganismo

1.  (biologia)  izena · Hain txikiak izateagatik, gizakiaren begiez ikus ezin diren eta beraz mikroskopioz antzematen diren izaki biziduna.

nerbio-sistema sinpatiko

1.  (biologia)  izena · Gorputza larrialdietarako prestatzen duen nerbio-sistemaren atala, horrelakoetan besteak beste adrenalina jariatu, bihotza azkartu eta muskulu lisoak uzkurtzeko funtzioa duena.

neumatozisto

1.  (biologia)  izena · Organismo batzuen artean, hala nola alga eta arrain batzuen artean, gasez beteriko besikula edo globulu itxurako organuluetako bakoitza, uretan flotatzen laguntzeko funtzioa duena.

neuropeptido

1.  (biologia)  izena · Nerbio-sisteman hormona edo transmisore gisa eragiten duen aminoazidoen kate txikia.

Petri plaka

1.  (biologia)  izena · Laborategietan mikroorganismoen ugalketarako, ehunen hazkuntzarako edota horien laginak gordetzeko erabiltzen den beira edo plastikozko ontzi biribil lau estalkidun eta sakonera txikikoa.

protobionte

1.  (biologia)  izena · Zelularen aurrekaria den egitura organikoa, lipido batzuek osaturiko globulu erakoa.

saltazio

1.  (biologia)  izena · Hurrengo belaunaldi batera transmititzen den makromutazio edo mutazio handia, bat-bateko eboluzioa eta espeziazioa ekartzen dituena.

saltazionismo

1.  (biologia)  izena · Eboluzioa eta espeziazioa saltazioaren edo belaunaldi batetik bestera transmititzen diren mutazio handien ondorioz gertatzen dela baieztatzen duen teoria biologikoa.

Schwann-en zelula

1.  (biologia)  izena · Nerbio-sistema periferikoan, axoi edo nerbio-zuntzak mielinaz estaltzea helburu duen zelula.

sexu

1.  (biologia)  izena · Espezie bereko bi banakoen geneak konbinatuz garatzen den ugalketa-mekanismoa, haietatik desberdinak diren banakoak sortzen dituena.

2.  (elkartu) (biologia)  adjektiboa · Delako ugalketa-mekanismoarekin loturiko alderdi fisiologikoen multzoa, izaera maskulinoarekin eta femeninoarekin loturik.

3.   izena · Sexualki ugaltzen diren espezieen banakoez mintzatuz, gehienetan sexu-organoei eta batzuetan beste ezaugarri batzuei erreparatuz esleitzen den izaera maskulinoa edo femeninoa.

4.  (sexologia)  izena · Gizakien artean, sexu harremanen praktika eta horren inguruko portaera.

5.  Gizakiengan, gizonak (sexu maskulinoa) edo emakumeak (sexu femeninoa), orokorrean.

6.   izena · Gizon edo emakume bati buruz, haren genitalak.

sinekologia

1.  (biologia)  izena · Ekosistema bateko komunitate biologiko bateko espezie desberdinetako poulazioen arteko harremanak aztertzen dituen ekologiaren adarra.

sistematika

1.  (biologia)  izena · Izaki bizidunen espezieak sailkatzen dituen diziplina zientifikoa.

taiga

1.  (biologia)  izena · Lurraren goi ipar latitudeetan zabaltzen den konifera-basoak harturiko bioma.

zelula ama

1.  (biologia)  izena · Bereziki enbrioian berezitu gabe aurkitzen diren zeluletako bakoitza, helduaroko gorputzean ere badaudenak, zelulak berritzeko helburu dutenak.

zelulaz kanpoko matrize

1.  (biologia)  izen · Ehun biologiko batean, zelulak murgilduta dauden ingurunea, non zelulak mugitu eta beste zelulekiko interakzioa egiten duten.

zentzumen-nerbio

1.  (biologia)  izena · Kanpoko estimuluek zentzumen-hartzaileetan eragindako seinaleak nerbio-sistema zentralera bideratzen dituzten nerbioak.

zigoto

1.  (biologia)  izen · Sexu bidezko ugalketan, gameto maskulinoak eta femeninoak bat egiten dutenean sortzen den zelula, zeinetik enbrioia sortuko den.

zitologia

1.  (biologia)  izen · Zelulak aztertzen dituen zientziaren adarra.

zohikatz

1.  (biologia)  izena · Hezegune edo hezetasun handiko guneetan metatu eta erdi deskonposaturik dagoen materia begetal fosila, zohikaztegi izeneko guneak osatuz pilatzen dena.

Artikulurik faltan botatzen al duzu?

Osatu ezazu hurrengo galdetegia, zure eskaera lehenbailehen argitaratzen saiatuko gara


logo
gizapedia.org
Ausazko hitza