Kategoria: matematika

abzisa

1.  (matematika)  izena · Kartesiar diagrama batean, puntu batek duen koordenatu horizontala, dagokion lerro bertikaletik jatorrirako distantzia adierazten duena.

abzisa-ardatz

1.  (matematika)  izena · Koordenatu-sistema kartesiar batean, ardatz horizontala.

adierazpen aljebraiko

1.  (matematika)  izen · Zenbakiak eta balio ezezagunak edo aldagaiak adierazten dituzten letrak batuketaz, kenketaz, biderketaz edo zatiketaz loturik agertzen diren segida finitua.

adierazpen matematiko

1.  (matematika)  izena · Ikur edo sinbolo matematikoen segida esanguratsua.

adierazpide

1.   izen · Zerbait adierazi edo irudikatzeko modua.

2.  (matematika)  izen · Funtzio matematiko edo datuen irudikapena.

adjuntu

1.  (matematika)  izen · Matrize bateko elementu bakoitzeko, dagokion errenkada eta zutabea kenduta, geratzen den matrizearen determinantea, bider -1 zenbakia ber elementuaren azpiindizeen batura eginda.

adjuntuen matrize

1.  (matematika)  izen · Matrize bateko elementuen adjuntuek, dagokien elementuaren kokapenean jarrita, osatzen duten matrizea.

aldagai aske

1.  (matematika) (estatistika)  izen · Beste aldagai baten mendean jartzen ez den aldagaia,  beste aldagai batzuk eragiten dituena eta berez aldatu edo ikertzaileak kontrolatzen duena.

aldagai dependente

1.  (matematika)  izen · Beste aldagai baten eta batzuen balioen araberako balioak hartzen dituen aldagaia.

aldagai independente

1.  (matematika)  izen · Aldagaien arteko erlazioei buruz, beste inongo aldagai baten mendean ez dagoen aldagaia, eta beraz balio finkoa duena edo kontrolatu daitekeena.

aldakuntza arrunt

1.  (matematika)  izen · Elementu desberdinen zerrenda batetik osatzen diren multzoetako bakoitza, elementu kopuru jakin batez osatuak, elementurik errepikatu gabe eta ordena aintzat harturik.

aldekide

1.  (matematika)  izenondoa · Poligono bati buruz, alde guztiak berdinak dituena.

alderantzizko funtzio

1.  (matematika)  izen · Funtzio matematiko bati buruz, aldagai askea eta independentea aldatzen dituen funtzioa, y=f(x) funtzio bati x=f(y) funtzioa alegia.

analitikoki

1.   aditzondo · Analisia edo metodo analitikoa erabiliz.

2.  (matematika)  aditzondo · Analisi matematikoaren adierazpenak erabiliz.

angelu auzokide

1.  (matematika)  izena · Alde bat partekatu eta beste aldeak zuzen berean dauden angeluetako bakoitza, bi angeluak batera 180 graduko angelua osatzen duten eran.

angelu betegarri

1.  (matematika)  izena · Beste angelu baten ondoan jarrita edo haren neurriarekin batuta, angelu laua, 180 graduko angelua alegia, osatzen duen angelua.

angelu kamuts

1.  (matematika)  izena · 90-180 gradu bitarteko angelua.

angelu kongruente

1.  (matematika)  izena · Figura geometriko batean, beste angelu baten neurri berdina duen angelua.

angelu konjugatu

1.  (matematika)  izena · Beste angelu baten neurriarekin gehituta eta horrekin alderatuta, 360 graduko neurria ematen duen angelua.

angelu lau

1.  (matematika)  izena · 180 gradu dituen angelua.

angelu nulu

1.  (matematika)  izena · 0 gradu duen angelua.

angelu osagarri

1.  (matematika)  izena · Beste angelu baten ondoan jarrita edo haren neurriarekin batuta, angelu zuzena, 90 graduko angelua alegia, osatzen duen angelua.

angelu zorrotz

1.  (matematika)  izena · 90 gradu baino gutxiago duen angelua.

angeluberdin

1.  (matematika)  izenondoa · Poligono edo solido bati buruz, angelu guztiak berdinak dituena.

angeluzorrotz

1.  (matematika)  izenondoa · Poligono edo beste figura geometriko bati buruz, angelu guztiak zorrotzak dituena.

angeluzuzen

1.  (matematika)  izenondoa · Triangelu bati buruz, angelu bat zuzena duena.

2.  (matematika)  izenondoa · Koadrilatero bati buruz, lau angelu zuzenak dituena.

anizkoitz

1.   izenondo · Elementu bakun batzuk biltzen dituena bere baitan.

2.  (matematika)  izenondo · Zenbaki oso bati buruz, hura beste zenbaki oso batekin bidertuz kalkulatzen den zenbakia.

antideribatu

1.  (matematika)  izena · Funtzio bati buruz, deribatua eginez hura emaitza duen funtzioa.

apotema

1.  (matematika)  izena · Poligono erregular batean, zentrotik alde bakoitzera dagoen zuzenkia eta horren luzera, zentrotik alde bakoitzeko erdiko puntura dagoen distantziarekin bat datorrena.

2.  (matematika)  izena · Piramide erregular batean batean, erpinetik abiatzen diren aurpegiak eratzen dituzten triangeluetako altuera.

3.  (matematika)  izena · Piramide-enbor erregular bateko alboko aurpegietako altuera.

ardatz irudikari

1.  (matematika)  izena · Hiperbola batean, fokoak lotzen dituen zuzenkia eta horien arteko distantzia.

2.  (matematika)  izena · Plano konplexuan, ordenatuen ardatza.

ardatzerdi handi

1.  (matematika)  izena · Elipse batean, zentrotik perimetrora fokotik igaroz luzatzen den segmentua eta horren luzera.

2.  (matematika)  izena · Hiperbola batean, zentrotik hiperbolaren erpin bietako bakoitzera dagoen segmentua eta horren luzera.

ardatzerdi nagusi

1.  (matematika)  izena · Ardatzerdi handi.

asintotikoki

1.  (matematika)  aditzondo · Asintota bati jarraiki, hau da, balio batera gero eta gehiago hurbilduz baina horretara sekula heldu gabe.

2.  (estatistika)  aditzondo · Lagin tamaina handietarako.

aurkako matrize

1.  (matematika)  izen · Beste matrize bati buruz, elementutzat matrize hartako elementuen balioen aurkakoak, kontrako zeinuarekin alegia, dituen matrizea.

aurkako zenbaki

1.  (matematika)  izen · Beste zenbaki bati buruz, harekin batuketa eginez 0 ematen duen zenbakia; beste zenbaki kontrako zeinua duen zenbakia.

aurkako zuzenerdi

1.  (matematika)  izena · Zuzen bat haren puntu batetik ebakitzean, alde banatara luzatzen diren zuzenerdietako bakoitza, bestearekin jatorri-puntua eta zuzena partekatzen dituena.

auzokide

1.   izenondo · Pertsona bati buruz, auzo berekoa.

2.  (matematika)  izenondo · Ondoko, albokoa.

balore-merkatu

1.  (matematika)  izena · Baloreak (akzioak eta orokorrean finantza-titulu negoziagarriak) saldu eta egiten diren merkatua, eskariaren eta eskaintzaren arabera haiei buruzko kotizazioak zehazten dituena.

barizentro

1.  (matematika)  izen · Triangelu bateko hiru erdibidekoek bat egiten duten puntua.

2.  (fisika)  izen · Grabitate-zentroa.

barne angelu

1.  (matematika)  izena · Poligono sinple batean ondoz ondoko bi aldeen artean poligonoaren barne aldean osatzen den angelua.

batugai

1.  (matematika)  izena · Batuketa batean, batu egiten diren zenbaki edo adierazpenetako bakoitza.

batuketa finitu

1.  (matematika)  izena · Batugai kopuru mugatu batekin egiten den batuketa.

batukor

1.  (matematika)  adjektiboa · Batuketaz garatu edo egiten dena.

batura finitu

1.  (matematika)  izena · Infinitu batugai biltzen dituen batuketa batez mintzatuz, infinitu ez den emaitza.

berbidura

1.  (matematika)  izen · Balio, aldagai edo funtzio bat ber bi egitearen emaitza.

berbitu

1.  (matematika)  aditz · Zenbaki edo adierazpen aljebraiko ber bi egin; karratura edo bi zenbakira jaso.

berehalako integral

1.  (matematika)  izena · Errazak izteagatik, ebazteko integrazio-metodoren bat garatu beharrik ez duen integrala.

berreketa

1.  (matematika)  izena · Zenbaki bat bere balioarekin behin eta berriz hainbat aldiz biderkatzeko eragiketa matematikoa.

berrekizun

1.  (matematika)  izena · Berreketa batean, hainbat aldiz behin eta berriz bere balioarekin biderkatu beharreko zenbakia.

berretu

1.  (ipar)  aditza · Gehitu, erantsi.

2.  (matematika)  aditza · Zenbaki bat bere balioarekin behin eta berriz hainbat aldiz biderkatu.

berretura

1.  (matematika)  izena · Berreketa izeneko eragiketa matematikoaren emaitza.

berretzaile

1.  (ipar)  izena ·  izena · Berretu, gehitu edo erantsi alegia, egiten duena.

2.  (matematika)  izena · Berreketa batean, zenbaki bat bere balioarekin biderkatu beharreko aldi kopurua.

biderkadura

1.  (matematika)  izena · Biderkaketaren emaitza.

biderkagai

1.  (matematika)  izena · Biderkaketa batean, biderkatu egiten diren zenbaki edo adierazpen matematikoetako bakoitza.

biderkaketa

1.  (matematika)  izena · Zenbaki edo adierazpen matematiko bat hainbat aldiz batu egiten duen eragiketa matematikoa.

biderkakizun

1.  (matematika)  izena · Biderkatu beharreko zenbakia edo adierazpena.

biderkakor

1.  (matematika)  adjektiboa · Biderkaketaz garatu edo egiten dena.

biderkatzaile

1.  (matematika)  izena · Beste zenbaki edo adierazpen bat, biderkakizuna, biderkatzen duen zenbakia edo adierazpen matematikoa.

2.  (ekonomia)  izena · Aldagai ekonomiko batean izandako aldaketak beste aldagai batean eragiten aldaketaren neurria.

biderketa

1.  (matematika)  izen · Zenbaki bat beste zenbaki batek adierazten duen adina aldiz gehitzen duen eragiketa matematikoa.

bigarren mailako ekuazio

1.  (matematika)  izena · Ekuazio koadratiko.

definizio-eremu

1.  (matematika)  izen · Funtzio matematiko bat definiturik dagoen edo existitzen den aldagai askeen balioen multzoa.

deribatu partzial

1.  (matematika)  izen · Aldagai anitzeko funtzio matematiko bati buruz, aldagai bakar bati buruz kalkulatzen den deribatua, beste aldagai guztiak konstante atxikiz.

desberdintza

1.   izen · Desberdina izatearen egoera.

2.  (matematika)  izen · Bi adierazpen aljebraikok edo bi kopuruk balio desberdinak dituztela adierazten duen adierazpen matematikoa.

diagonal

1.  (matematika)  izena · Figura geometriko batean ondokoak ez diren erpinak lotzen dituen zuzenkia.

diagrama kartesiar

1.  (matematika)  izena · Puntuak, funtzioak eta bestelako objektu matematikoak koordenatu kartesiarren bitartez adierazi eta irudikatu egiten dituen diagrama.

diametro

1.  (matematika)  izena · Zirkunferentzia batean, zentrotik igaro eta muturrak zirkunferentzian dituen zuzenkia.

2.  (matematika)  izena · Delako zuzenkiaren luzera.

disjuntu

1.  (matematika)  izenondo · Bi multzo edo gehiagori buruz, elementu komunik gabekoa.

distantziakide

1.  (matematika)  adjektiboa · Puntu edo objektu bati buruz, beste batzuetatik distantzia berera dagoena.

distantziakidetasun

1.  (matematika)  izena · Distantziakidea denaren edo beste puntu edo objektuetatik distantzia berera dagoenaren nolakotasuna.

2.  (hedaduraz)  izena · Bi aurkako jarrera edo iritziei buruz, bataren edo bestearen alde ez egitea.

ebaki-puntu

1.  (matematika)  izena · Geometrian, bi lerro, figura edo azalerak bat egiten duten puntuetako bakoitza.

ebakidura-kurba

1.  (matematika)  izen · Bi gainazalen arteko ebakidurari dagokion kurba.

ebakipuntu

1.  (matematika)  izen · Lerro, azalera edo gorputz bi edo gehiago ebaki edo gurutzatzen diren puntua.

ebakitzaile

1.   izenondo ·  izen · Ebaki egiten duena.

2.  (matematika)  izen ·  izenondo · Geometrian, bereziki, beste lerro bat zeharkatzen duen lerroa.

ebazkarri

1.  (matematika)  izena · Matematika edo beste jakintza-arlo bateko problema bati buruz, ebatz daitekeena.

ebazkarritasun

1.  (matematika)  izena · Matematikan edo beste jakintza-arlo batean ebazpide eta soluziorik baduen problemaren nolakotasuna.

ehunen

1.  (matematika)  izen · Unitate edo ostasun bat zati ehun eginez sortzen den zati edo neurrietako bakoitza.

ekuazio

1.  (matematika)  izena · Bi adierazpen matematikoen berdintza, non ezezagun bat edo gehiago dauden.

ekuazio koadratiko

1.  (matematika)  izen · Bigarren mailako polinomio bat zerora berdinduta suertatzen den ekuazioa.

ekuazio lineal

1.  (matematika)  izena · ax+b=0 erako ekuazioa, non x ezezaguna den; orokorrago, AX=b motako ekuazioa, non A konstanteeen bektore bat eta X ezezagunen bektore bat den.

ekuazio linealen sistema

1.  (matematika)  izena · Ezezagun batzuk biltzen dituen ekuazio linealen multzo bat, era matrizialean adierazi eta ebatzi daitekeena.

elkarzut

1.  (matematika)  izenondoa · Zuzen edo plano batekiko angelu zuzena osatzen duena.

elkarzutasun

1.  (matematika)  izena · Beste zuzen edo plano batekiko elkarzut izan edo angelu zuzena osatzen duenaren nolakotasuna.

eragigai

1.  (matematika)  izena · Eragiketa matematiko batean aplikatzen den zenbaki edo balioetako bakoitza.

eragiketa matematiko

1.  (matematika)  izen · Emandako zenbaki edo adierazpen bati edo batzuei kalkulu jakin batzuk aplikatzea.

erdibitzaile

1.   izena ·  izenondoa · Erdibitu edo bitan zatitzen duena.

2.  (garraioa)  izena · Aurkako norabide duten bi errei dituen errepide batean, bi erreiak banatzen dituen egitura finkoa.

3.  (matematika)  izena · Zuzenki edo poligono bateko alde baten erdiko puntutik alde banatara luzatzen den zuzen elkarzut edo perpendikularra.

erdigune

1.   izen · Zerbaiten erdian dagoen gunea.

2.  (matematika)  izen · Irudi geometriko bateko erdiko puntua.

3.  (irudizkoa)  izen · Eztabaida batean nagusi edo funtsezkotzat hartzen den gaiaren lehentasunezko kokapena; delako gaia bera.

erlazio lineal

1.  (matematika)  izena · Bi aldagai lotzen dituen y=a+bx zuzen erako funtzio matematikoa.

erpinez aurkako angelu

1.  (matematika)  izena · Bi zuzen ebakitzean sortzen diren lau angeluetatik aurkakoak diren neurri bereko angeluetako bakoitza.

erregular

1.   adjektiboa · Erregela edo arau bati jarraitzen diona.

2.   adjektiboa · Tarteka edo aldiro gertatzen dena, tarte edo aldi horiek berdintsuak izanik.

3.   adjektiboa · Gorabehera handirik gabekoa.

4.  (matematika)  adjektiboa · Geometrian, alde berdinak dituena.

5.  (erlijioa)  adjektiboa · Klero edo ordena erlijioso bati buruz, erregela bat jarraitzen duena.

errektangelu

1.  (matematika)  izena · Laukizuzen.

2.  (aldaera)  izenondoa · Angeluzuzen, errektangular.

errektangular

1.  (aldaera) (matematika)  izenondoa · Angeluzuzena.

2.  (matematika)  izenondoa · Errektangelu edo laukizuzen formakoa.

errepikatuzko aldakuntza

1.  (matematika)  izen · Elementu desberdinen zerrenda batetik osatzen diren multzoetako bakoitza, elementu kopuru jakin batez osatuak, ordena kontuan harturik eta elementu horiek errepikatu daitezkeela.

errepikatuzko permutazio

1.  (matematika)  izen · Elementuen zerrenda bat ordenatzeko eretako bakoitza, elementu horietako batzuk berdinak eta bereizezinak direnean.

erro karratu

1.  (matematika)  izen · Zenbaki bati aplikatzen zaion eragiketa matematiko bat, non horren emaitza ber bi edo horren karratua kalkulaturik, hasierako zenbakia, zeinaren erro karratua kalkulatu nahi den, ematen duen.

erro kubiko

1.  (matematika)  izen · Zenbaki bati aplikatzen zaion eragiketa matematiko bat, non horren emaitza ber hiru kalkulaturik, hasierako zenbakia, zeinaren erro kubikoa kalkulatu nahi den, ematen duen.

erro-ikur

1.  (matematika)  izen · Erroketa adierazteko ikur grafikoa, zeinaren azpian errokizuna eta gainean errotzailea (2 denean ezik, orduan ez baita beharrezkoa) jartzen diren.

errodura

1.  (matematika)  izen · Erroketa izeneko eragiketa matematikoaren emaitza.

erroketa

1.  (matematika)  izen · Eragiketa matematikoa, zeinak errokizun eta errotzaile baterako, non errodura edo haren emaitza errodura ber errotzailea eginda errokizuna ematen duen zenbakia den; berreketaren alderantzizko

errokizun

1.  (matematika)  izen · Erroketa izeneko eragiketa matematikoan, erro ikurraren azpian agertzen den zenbakia, zeinaren erroa kalkulatu nahi den.

errotzaile

1.  (matematika)  izen · Erroketa izeneko eragiketan,  errokizuna lortzeko erroketaren emaitza zenbatgarrenera berretu behar den adierazten duen zenbakia.

estokastikotasun

1.  (matematika)  izen · Estokastiko, ziurgabe edo zorizkoa denaren nolakotasuna.

Euler-en angelu

1.  (matematika)  izena · Ardatz ortogonalak dituen erreferentzia-sistema batean, ardatz ortogonal horietako bakoitza beste erreferentzia-sistema ortogonal batekiko norabidea zehazten duen hiru angeluetako bakoitza.

faktore

1.   izena · Fenomeno edo aldagai batean eragiten duen elementua.

2.  (matematika)  izena · Biderkatu egiten diren zenbaki edo adierazpen matematikoetako bakoitza.

finantza-matematika

1.  (matematika) (finantzak)  izena · Finantzetara aplikaturiko matematika, bereziki interes eta errentagarritasunen kalkulua garatzen duena.

foku-distantzia

1.  (matematika)  izena · Elipse edo hiperbola batean, fokuen arteko distantzia.

2.  (argazkilaritza)  izena · Argazki- edo bideo-kamera batean leiarren eta plano fokalaren arteko distantzia, zeinaren bitartez ikus-angelua ezartzen den.

funtzio baten jatorrizko

1.  (matematika)  izena · Jatorrizko funtzio.

funtzio gorakor

1.  (matematika)  izena · Tarte batean edo bere izate-eremu osoan, aldagai independenteak gora egin ahala goraka doan funtzioa.

funtzio jarraitu

1.  (matematika)  izen · Aldagai askearen tarte batean jauzi eta etenik ez dituen funtzioa.

funtzio sigmoide

1.  (matematika)  izena · Grafikoki irudikatuta, s edo sigma letretako forma duen aldagai bakarreko funtzio matematikoa.

geometria euklidear

1.  (matematika)  izena · Euklidesen postulatuetatik eratortzen den geometria, espazio fisiko arrunta egunerokoan hautematen dugun bezala irudikatzen duena.

gorputz biribil

1.  (matematika)  izena · Gainazal osoa edo horren zati bat kurbatua duen gorputz geometrikoa.

gorputz geometriko

1.  (matematika)  izena · Espazioan gainazal batek mugatu eta bolumena hartzen duen irudi geometrikoa.

gorputz poliedriko

1.  (matematika)  izena · Alde poligonalak dituen gorputz geometrikoa.

grafiko kartesiar

1.  (matematika)  izena · Diagrama kartesiarra.

hamartar zehatz

1.  (matematika) Periodoa ez duen eta beraz zatiki parte mugatua duen zenbaki hamartarra, zatiki bidez adieraz daitekeena.

heptagonal

1.  (matematika)  izenondoa · Heptagono edo zazpi aldeko poligono baten forma duena.

hexagonal

1.  (matematika)  izenondoa · Hexagono edo sei aldeko poligono baten forma duena.

hiruki angeluzuzen

1.  (matematika)  izena · Triangelu zuzen.

hiruki zorrotz

1.  (matematika)  izena · Triangelu zorrotz.

hiruki zuzen

1.  (matematika)  izena · Triangelu zuzen.

inekuazio

1.  (matematika)  izen · Gutxienez balio ezezagun edo zehazgabe bat jasotzen duten bi adierazpen aljebraikoen arteko desberdintza, handiago, handiago edo berdin, txikiago edo txikiago berdin zeinuen bitartez, ezezag

inplikazio

1.   izen · Pertsona, talde edo erakunde batean proposatu edo adostutako proiektu batean parte hartzeko aurreikuspena, asmo, nahia edo konpromisoa gauzatzea, ekarpen konstruktiboak eginez.

2.  (matematika)  izen · Beste baieztapen batetik logikaz eta egiaz eratortzen den baieztapena.

integrakizun

1.  (matematika)  izen · Integratu egiten den funtzio matematikoa, integral ikurraren ondoren azaltzen dena.

integral bikoitz

1.  (matematika)  izen · Bi dimentsioko eremu batean definitzen den integrala, besteak beste azalera baten gaineko bolumena kalkulatzeko erabiltzen dena.

integral inpropio

1.  (matematika)  izen · Integrazio-eremuetako bat infinitua duen, integrazio-eremuko balioetako batean integrakizunak balio infinitua hartzen duen edo integrazio-eremuan jarraitua ez den funtzio baten integrala.

integral mugagabe

1.  (matematika)  izen · Integrazio-eremu jakinik gabeko funtzio baten integrala, integrakizunaren jatorrizko funtzioa ematen duena.

integral mugatu

1.  (matematika)  izen · Integrazio-eremua definitua duen funtzio baten integrala.

integrazio-eremu

1.  (matematika)  izen · Funtzio baten integrala kalkulatzen den balio-tartea edo eremua.

integrazio-konstante

1.  (matematika)  izen · Funtzio baten integral mugagabea kalkulatzean, jatorrizko funtzioari gehitzen zaion konstante zehazgabea, integrakizunaren funtzio jatorrizko guztien multzoa adierazteko.

isoperimetriko

1.  (matematika)  izenondoa · Figura plano bati buruz, forma desberdina izaniki, beste baten perimetro berdina duena.

2.  (matematika)  izenondoa · Isoperimetriari dagokiona.

isoszele

1.  (matematika)  izenondoa · Luzera bereko bi alde dituen poligonoa.

izate-eremu

1.  (matematika)  izen · Funtzio matematiko bati buruz, funtzioa definiturik dagoen edo existitzen den aldagai askeen balioen multzoa.

izendatzaile

1.   izen ·  izenondo · Izendatu egiten duena.

2.  (matematika)  izen · Matematikan eta zatiki  bati buruz, unitatea zenbat zatirekin egiten den adierazten duen zenbakia, zatikiaren marra azpian jartzen dena.

izendatzaile komun

1.  (matematika)  izena · Zatiki batzuez mintzatuz, haiek partekatzen duten izendatzaileetako bakoitza.

izendatzaile komun txikien

1.  (matematika)  izena · Zatiki jakin batzuez mintzatuz, haie izendatzaileen multiplo komun txikiena, haien batuketa edo kenketa ahalik eta modu laburrenean emateko erabiltzen dena.

jatorri

1.   izen · Zerbaiten iturburua edo hasiera.

2.   izen · Pertsona bati buruz, haren sorlekua,  herria, etnia edo arbasoak.

3.   izen · Zerbaiten kausa, abiapuntua edo printzipioa.

4.  (matematika)  izen · Koordenatu-sistema batean, zero edo abiapuntu. Kartesiar diagrama batean, ardatzek ebakitzen duten puntua.

jatorrizko funtzio

1.  (matematika)  izen · Deribatuta, aurrez ezarritako funtzio bat ematen duen funtzioa.

kanpo angelu

1.  (matematika)  izena · Poligono sinple batean, alde baten eta ondoko alde baten luzapenaren artean osatzen den angelua.

2.  (matematika)  izena · Zirkunferentzia bati buruz, erpina zirkunferentziatik kanpo eta bi aldeak zirkunferentzia ebaki edo ukitzen duten angelua.

karratu

1.  (matematika)  izena · Lau aldeak berdinak, beraien arteko angelu zuzenekin, dituen koadrilateroa.

2.  (matematika)  izenondoa · Balio bat balio berarekin biderkatuta.

3.  (matematika)  izena · Delako biderkaketaren emaitza.

4.  (matematika)  izenondoa · Azalera-neurri batean, luzera-neurri bati dagokion laukiaren azaleraren neurrikoa.

karratu greko-latindar

1.  (matematika)  izena · n elementuko bi multzoen n bidern matrize erako antolamendua, non errenkada eta zutabe bakoitzean elementuak behin bakarrik agertu eta gelaxka guztietan elementu-bikote ezberdinak diren.

karratu latindar

1.  (matematika)  izena · n elementu ezberdin dituen n bider n matrizea, non elementuak erreknada eta zutabe bakoitzean behin bakarrik agertzen diren.

karratura jaso

1.  (matematika)  izen · Zenbaki edo adierazpen aljebraiko bat ber bi egin.

kenketa

1.  (matematika)  izena · Kenkizun izeneko kopuru bati kentzaile izeneko kopuru bat kentzeko eragiketa matematikoa.

kenkizun

1.  (matematika)  izena · Kenketa batean, beste kopuru bat, kentzailea alegia, kentzen zaion hasierako kopurua.

kentzaile

1.   izena · Zerbait edo norbaiti zerbait kentzen diona.

2.  (matematika)  izena · Kenketa batean, hasierako kopuru bati kentzen zaion kopurua.

koadrangelu

1.  (matematika)  izena · Lau angelu dituen figura.

2.  (matematika) (aldaera)  izena · Koadrilatero.

koadrangeluar

1.  (matematika)  izenondoa · Koadrangelu forma dituena; lau angelu dituena.

koadratiko

1.  (matematika)  adjektiboa · Adierazpen aljebraiko batean, ber bi egiten duena, bereziki berretzaile handien gisa.

koadrilatero

1.  (matematika)  izena · Lau aldeko poligonoa.

konbinatorio

1.  (matematika)  izenondo · Konbinatoria izeneko matematika adarrari dagokiona edota horren emaitza gisa azaltzen dena.

konbinazio arrunt

1.  (matematika)  izen · Elementu desberdin eta bereizgarrien zerrenda batetik osa daitezkeen multzoetako bakoitza, elementu kopuru jakin batekin eta ordena aintzat hartu gabe.

kono zeihar

1.  (matematika)  izen · Biraketa-ardatza oinarriarekiko perpendikularra ez duen konoa.

kono-enbor

1.  (matematika)  izena · Trapezio angeluzuzen bat altuerarekin bat datorren aldearen inguruan biratzean sortzen den gorputz geometrikoa.

kontrako zeinu

1.  (matematika)  izen · Plus zeinuari buruz, minus zeinua, edo alderantziz, minus zeinuari buruz plus zeinua.

koordenatu kartesiar

1.  (matematika) (pluralean)  izen · Puntuak planoan edo bi aldagairi dagokien puntu eta funtzioen irudikapena bi balioren bitartez, eskala gisa jarritako bi ardatz perpendikularretan, bata horizontala eta bestea bertikala.

koordenatu-ardatz

1.  (matematika)  izen · Koordenatu-sistema bateko lerroetako bakoitza, non balioak, tarteak edo kategoriak ezartzen diren modu ordenatuan, beste ardatzetako balioekin batera elementuak kokatu edo zehazteko.

kubora jaso

1.  (matematika)  aditz · Zenbaki edo adierazpen aljebraiko bat ber hiru egin.

kurbadura

1.  (matematika)  izena · Kurba batek lerro zuzenetik duen desbideratzea.

2.  (matematika)  izena · Gainazal kurbatu batek plano batetik duen desbideratzea.

lauki

1.  (matematika)  izena · Lau aldeko poligonoa.

2.  (matematika) Lau alde berdinak eta lau angelu zuzenak dituen poligonoa.

laukiluze

1.  (matematika) (aldaera)  izena · Laukizuzen.

2.   izenondo · Delako poligonoaren forma duena.

laukizuzen

1.  (matematika)  izena · Lau angelu zuzen dituen eta lau aldeak binaka paraleloak dituen lauki edo koadrilateroa.

2.   izenondoa · Delakoaren forma duena.

lehen mailako ekuazio

1.  (matematika)  izena · Ekuazio lineala.

leku geometriko

1.  (matematika)  izen · Baldintza edo propietate jakin bat, hala nola objektu geometriko baterako distantzia zehatz bat izatea, betetzen duten plano edo espazioko puntuen multzoa.

lerro

1.   izena · Elkarren segindan jarritako gauzen zerrenda.

2.   izena · Ikur edo letren segida horizontaletako bakoitza.

3.   izena · Saila, maila.

4.   izena · Errepideetan markatzen diren marra luze jarraitu edo ez-jarraituetako bakoitza.

5.  (matematika)  izena · Dimentsio bakarra duen objektu geometriko jarraitua.

lerro itxi

1.  (matematika)  izena · Abiapuntu eta helmuga berdinak dituen lerro geometrikoa.

lerro kurbatu

1.  (matematika)  izena · Une oro norabidez aldatzen doan lerroa.

lerro zuzen

1.  (matematika)  izena · Bere ibilbide osoan norabide berean doan lerroa.

lerro-integral

1.  (matematika)  izen · Integrazio-eremutzat kurba bat hartzen duen integrala, besteak beste kurba horren luzera kalkulatzeko erabiltzen dena.

logaritmo hamartar

1.  (matematika)  izena · 10 zenbakia oinarri duen logaritmoa.

logaritmo natural

1.  (matematika)  izena · e zenbakia oinarritzat duen logaritmoa.

logaritmo nepertar

1.  (matematika)  izena · e zenbakia oinarri duen logaritmoa.

makina-kode

1.  (informatika)  izena · Prozesagailuak aginduak exekutatzeko behar diren zuzeneko aginduak emateko lengoaia edo kodea.

2.  (matematika)  izena · Makina-lengoaian idatzitako kode-multzoa.

matematika finantzario

1.  (matematika) (finantzak)  izena · Finantza-matematika.

matrize

1.  (matematika)  izena · Errenkada eta zutabe kopuru jakinetan zehar modu ordenatuan, errenkada eta zutabe bakoitzak adierazten duten kokapenaren arabera, zerrendaturiko zenbaki edo datu multzoa.

2.  (teknologia)  izena · Trokel batean, puntzoia beheratzen denean, azpian jotzen den pieza, trokelatu beharreko xaflari nahi den forma ematen diona.

3.  (biologia)  izena · Organismo bateko zelulak murgiltzen diren ingurune fisiologikoa.

matrize karratu

1.  (matematika)  izena · Errenkada eta zutabe kopuru berdinak dituen matrizea.

matrize zabaldu

1.  (matematika)  izena · Ekuazio linealen sistema batean, ezezagunen koefizienteak eta gai konstantea biltzen dituen matrizea.

mendeko aldagai

1.  (matematika)  izen · Beste aldagai batek hartzen dituen balioen arabera aldatzen den aldagaia.

multiplo komun txikien

1.  (aldaera) (matematika) Multiplo komunetako txikien.

multiplo komunetako txikien

1.  (matematika)  izen · Zenbaki osoen multzo baterako, zenbaki guzti horien zenbaki multiploak diren zenbaki guztietan txikiena, bereziki zatikien arteko batuketa eta kenketetan erabiltzen dena.

multzo unibertsal

1.  (matematika)  izena · Egoera jakin batean aintzat hartutako elementu guztiek osatzen duten multzoa; delako elementu guztien zerrenda.

negatibo

1.  (matematika)  izenondo · Zenbaki bati buruz, zero baino txikiagoa dena.

2.   izenondo · Kaltegarri edo desegokitzat hartzen dena.

3.  (fisika)  izenondo · Elektroiak jasotakoan sortzen den karga elektrikoa nahiz karga elektriko hori duen elementua.

4.   izen ·  izenondo · Ezezko emaitza ematen duena.

5.  (argazkilaritza)  izen · Argiak eta ilunak alderantzizkatuak dituen pelikula.

oktaedro

1.  (matematika)  izen · Zortzi aldeko poliedroa, erregularra nahiz irregularra.

oktogonal

1.  (matematika)  izenondoa · Oktogono edo zortzi aldeko poligono baten forma duena.

ondoz ondoko angelu

1.  (matematika)  izena · Erpina eta alde bat partekatzen duten angelu bietako bakoitza.

OX ardatz

1.  (matematika)  izena · Kartesiar diagrama batean, koordenatuen jatorritik luzatzen den ardatz horizontala, non x balio edo abzisa ezberdinak kokatzen diren.

parametriko

1.  (matematika) (estatistika)  izena · Parametroa duena.

parametrodun

1.  (matematika) (estatistika)  izena · Parametrikoa.

pentagonal

1.  (matematika)  izenondoa · Pentagono edo bost aldeko poligono baten forma duena.

periferia

1.  (matematika)  izena · Kurba edo figura geometriko bat mugatzen duen lerroa.

2.   izena · Zerbaiten ingurune edo kanpoalde hurbila.

3.  (geografia)  izena · Partikularzki, hiri baten kanpoaldean dagoen eremua, hiriaren parte ere badena.

permutazio arrunt

1.  (matematika)  izen · Elementu desberdinen zerrenda bat ordenatzeko eretako bakoitza.

permutazio zirkular

1.  (matematika)  izen · Elementu multzo bat zirkulu baten inguruan ordenatzeko eretako bakoitzak, osaturiko zirkuluaren biraketak elementu horien ordena aldatzen ez duela aintzat harturik.

perpendikular

1.  (matematika)  izenondoa · Beste zuzen edo plano batekiko angelu zuzena osatzen duena.

2.  (matematika)  izena · Beste zuzen edo plano batekiko angelu zuzena osatzen duen zuzen edo planoa.

3.   izenondoa · Zuta edo norabide bertikala duena.

piramide-enbor

1.  (matematika)  izena · Piramide baten oinarriaren eta horren alboko aldeak ebakitzen dituen plano baten artean dagoen gorputz geometrikoa.

poligonal

1.  (matematika)  izenondoa · Irudi geometriko edo objektu bati buruz, poligonoaren forma duena edo haren ataletako bat poligono forma duena.

2.  (matematika)  izenondoa · Poligonoari dagokiona.

poligono

1.  (matematika)  izena · Zuzenki batzuek mugatutako irudi geometriko lau itxia.

poligono erregular

1.  (matematika)  izena · Alde guztiak eta haien arteko barne angeluak berdinak dituen poligonoa.

poligono sinple

1.  (matematika)  izena · Elkar ebakitzen ez duten zuzenkiek osatu eta barnean hutsunerik ez duen poligonoa.

puntu antipodal

1.  (matematika)  izena · Zirkulu, esfera edo n-esfera bateko puntu bateko aurkako puntua.

segida aritmetiko

1.  (matematika)  izen · Ondoz ondoko termino edo elementuen arteko kendura konstantea duen zenbaki-segida; adibidez, 1, 3, 5, 7, ...

segida geometriko

1.  (matematika)  izen · Ondoz ondoko termino edo elementuen arteko zatidura konstantea duen zenbaki-segida; adibidez, 1, 3, 9, 27, ...

segmentu

1.  (matematika)  izena · Bi puntuk mugatzen duten lerro-zatia.

2.  (enpresa)  izena · Produktu- edo zerbitzu-mota jakin bati buruz behar eta eskakizun berdintsuak dituen kontsumitzaile-taldea.

3.  (hizkuntzalaritza)  izena · Esaldi bat osatzen duten zatietako bakoitza, horren hizkuntza-analisia egite aldera.

4.  (zoologia)  izena · Intsektu eta beste animalia batzuengan, egitura berdintsua duten gorputz zatietako bakoitza.

5.  (teknologia)  izena · Motor baten pistoien perimetroan finkatzen den eraztuna, pistoia zilindrora doitzeko erabiltzen dena.

simetria-ardatz

1.  (matematika)  izen · Irudi geometriko simetriko batean, puntu simetrikoak distantzia berera uzten dituen lerroa, halako eran non irudia ardatz horren inguruan biratuz gero, irudia ez den aldatzen.

tangente

1.  (matematika)  izena ·  adjektiboa · Kurba edo azalera bat puntu bakar batean ukitzen duen zuzen, kurba edo azalera.

2.  (matematika)  izena · Angelu zuzena C erpinean eta AB aldean hipotenusa duen ABC triangelu laukizuzen batean, BC eta AC aldeen arteko zatidura edo arrazoi trigonometrikoa, A erpineko angeluaren mendean dagoena.

3.  (matematika)  izena · Delako balioa ematen duen funtzio erreala, aldagai independentzat delako angelua duena, erradianetan neurturik.

tangentzia

1.  (matematika)  izena · Tangente edo ukitzailea denaren nolakotasuna.

2.  (matematika)  izena · Kurba edo azalera puntu bakar batean ukitzen deneko egoera.

tarte ireki

1.  (matematika)  izena · Bi muturren arteko puntu guztiak biltzen dituen tartea, muturretako puntuak ezik.

tarte itxi

1.  (matematika)  izena · Bi muturren arteko puntu guztiak biltzen dituen tartea, muturretako puntuak barne.

tarte-luzera

1.  (matematika)  izena · Tarte batean, bi muturren arteko distantzia edo diferentzia, finitua, infinitua nahiz zero izan daitekeena.

tarte-zabalera

1.  (matematika) (aldaera)  izena · Tarte-luzera.

2.  (estatistika) (aldaera)  izena · Klase-zabalera

tetragono

1.  (matematika)  izena · Lau aldeko poligonoa.

topologizazio

1.  (matematika)  izena · Multzo edo espazio batean topologia bat definitu.

trapezio

1.  (matematika)  izena · Bi alde paralelo dituen koadrilateroa.

2.   izena · Gimnasia egiteko aparatua, bi soka zintzilikari paralelok eta haiei loturiko barra batek osatua, hari helduta kulunkatuz ariketak egiteko erabiltzen dena.

3.  (anatomia)  izena · Lepoaren atzeko bizkarreko giharra, sorbaldaraino luzatzen dena.

4.  (anatomia)  izena · Eskumuturreko karpoko hezur txikia.

trapezio isoszele

1.  (matematika)  izena · Pareleloak ez diren bi aldeak berdinak, eta beraz lau angeluak ere berdinak, dituen trapezioa.

triangelu aldeberdin

1.  (matematika)  izena · Triangelu aldekide.

triangelu aldekide

1.  (matematika)  izena · Alde guztiak berdinak dituen triangelua, beraien artean 60 graduko aldeak osatuz.

triangelu angeluzuzen

1.  (matematika)  izena · Angelu bat zuzena duen triangelua.

triangelu angeluzuzen

1.  (matematika)  izena · Triangelu zuzen.

triangelu errektangular

1.  (matematika)  izena · Triangelu angeluzuzen.

triangelu esferiko

1.  (matematika)  izena · Esfera bateko hiru zirkulu nagusiren ebaki-puntuek mugatzen duten barne azalera.

triangelu zuzen

1.  (matematika)  izena · Angeluetako bat zuzena duen triangelua.

triangeluar

1.  (matematika)  izenondoa · Triangelu baten forma duena.

2.   izenondoa · Hiru angelu dituena.

ukitzaile

1.   adjektiboa · Ukitzen duena.

2.  (matematika)  izena ·  adjektiboa · Kurba edo azalera bat puntu bakar batean ukitzen duena.

zatidura

1.  (matematika)  izena · Zatiketa izeneko eragiketa matematikoaren emaitza.

zatikako funtzio

1.  (matematika)  izen · Aldagai independentearen balioen arabera, definizio desberdinak dituen funtzio matematikoa.

zatikako integrazio

1.  (matematika)  izen · Integral matematikoa ebazteko erabili ohi den metodoetako bat, integratu beharreko funtzio eta diferentziala bi atal edo zatitan banatzen duena.

zatiketa

1.   izena · Zerbait zatitzeko ekintza eta horren ondorioa.

2.  (matematika)  izena · Kopuru bat beste kopuru bateko zatitan banatuz suertatzen diren zatien kopurua kalkulatzeko eragiketa matematikoa.

zatiki baliokide

1.  (matematika)  izen · Zatiki moduan adierazitako zenbakia, beste zatikizko zenbaki ezberdin baten balio zehatz berdina duena. 

zatiki jarraitu

1.  (matematika)  izen · Zenbaki erreal baten adierazpena, hura zenbakitzailetzat zatiki bat duten zatikien segida finitu edo infinitu moduan irudikatzen duena.

zatiki propio

1.  (matematika)  izena · Zenbakitzailea izendatzailea baino txikiagoa duen eta beraz unitatea baino txikiagoak den zatikia.

zatiki sortzaile

1.  (matematika)  izen · Zenbaki jakin baten zatikizko adierazpena (adibidez, 1.5 zenbakiaren zatiki sortzailea 3/2 da).

zatikizko zenbaki

1.  (matematika)  izen · Zatikiz adierazitako zenbakia.

zatikizun

1.  (matematika)  izena · Zatiketa batean, zatitu beharreko kopuru osoa.

zatitzaile

1.   izena ·  izenondoa · Zatiak egiten dituena.

2.  (matematika)  izena · Zatiketa batean, zatikizuna zatitu beharreko kopuruetako bakoitza.

zenbaki arrazional

1.  (matematika)  izen · Bi zenbaki osoen zatiduraz adieraz daitekeen zenbakia. 

zenbaki azpinormal

1.  (matematika)  izena · Koma higikorrez adierazi daitekeen zenbaki minimotik zerora bitarteko hutsuneko zenbakia, koma higikorreko aritmetikaren eraldaketa batez sortzen dena.

zenbaki erreal

1.  (matematika)  izen · Magnitude jarraitu bat adierazteko baliatzen den zenbakia, zatiki partea orokorrean infinituraino luzatzen dena, eta zenbaki arrazional nahiz irrazional izan daitekeena.

zenbaki frakzionario

1.  (matematika)  izen · Frakzio edo zatiki moduan adierazten den zenbakia.

zenbaki irrazional

1.  (matematika)  izen · Bi zenbaki osoen zatiduraz adieraz ezin daitekeen zenbaki erreala, adierazpen hamartarrean emana zehatza eta periodikoa ez dena.

zenbaki konbinatorio

1.  (matematika)  izen · Elementu multzo batetik elementu kopuru jakin bateko azpimultzoak osatzeko era kopurua, ordena kontuan hartu gabe, adierazten duen formula edo horren balioa, Newtonen binomioaren koefizientea

zenbaki oso

1.  (matematika)  izen · Bi zenbaki naturalen kenketaz sor daitekeen edozein zenbaki, zenbaki natural, zero edo zenbaki naturalak minus zeinuarekin izan daitekeena,

zenbaki periodiko

1.  (matematika)  izen · Zatiki ataleko digito edo zifra batetik aurrera zifra digito batzuen segida bat mugarik gabe errepikatzen duen zenbakia.

zenbaki zatikiar

1.  (matematika)  izen · Bi zenbaki osoen zatiduraz adierazitako zenbakia. 

zenbakikuntza

1.   izen · Objektu multzo bati zenbakiak esleitzeko modua.

2.  (matematika)  izen · Zenbakiak osatzeko sistema.

zenbakitzaile

1.  (matematika)  izen · Matematikan eta zatiki bati buruz, unitatea banatzen den zati guztietatik zenbat zati hartzen diren adierazten duen zenbakia, zatikiaren marra gainean jartzen dena.

zentrokide

1.  (matematika)  izenondo · Beste objektu edo irudi geometriko bati buruz, haren zentro berdina duena.

zikloide

1.  (matematika)  izen ·  izenondo · Zirkunferentzia baten puntu batek zirkunferentzia lerro zuzen baten gainean irristatu gabe errodatzen duenean jarraitzen duen ibilbidea irudikatzen duen kurba.

zirkunferentzia zirkunskribatu

1.  (matematika)  izena · Poligono bateko erpin guztietatik pasatzen den zirkunferentzia, poligono osoa bere zirkuluan bilduz.

zirkunferentzia-arku

1.  (matematika)  izena · Zirkunferentzia bateko bi puntuen arteko zirkunferentzia zati txikiena.

zuzen konbergente

1.  (matematika)  izena · Hurbiltzen doazen eta azkenean puntu batean bat egiten duten zuzenetako bakoitza.

zuzenerdi

1.  (matematika)  izena · Zuzen bat haren puntu batetik ebakitzean, alde banatara luzatzen diren zuzenaren zatietako bakoitza.

zuzentzaile

1.  (hezkuntza)  izena · Probak edo azterketak zuzendu eta ebaluatu egiten dituen pertsona.

2.  (matematika)  izena · Parabola batean, simetria-ardatzarekiko perpendiluarra den zuzena, nondik parabolarako distantzia perpendilurra gehi parabolatik fokorako distantzia konstantea den.

3.   izenondoa · Zuzendu egiten duena.

Artikulurik faltan botatzen al duzu?

Osatu ezazu hurrengo galdetegia, zure eskaera lehenbailehen argitaratzen saiatuko gara


logo
gizapedia.org
Ausazko hitza